ۏيديو جاوي

jom tengok video Jawi ;)

ڤلباڬاي معلومت تنتڠ توليسن جاوي PELBAGAI MAKLUMAT JAWI

0
COM

تركيني فلسفه حروف ‘عين دالم ممبينأن ‘علمو دان هوبوغن دغن توهن    فد 30 مخ 2012، ساي تله ممافركن ساتو ارتيكل د هتتف://سوفينحسين.ووردفريسس.خوم/2012/03/30/ فلسفه – حروف -عين-ممبيذاكن-معلومت-دان-علمو/ مغناءي فلسفه حروف ‘عين دان هوبوغنث دغن معلومت دان ‘علمو.

ستله لبيه ستاهون، ملالوءي فروسيس فربينخغن علميه دان فمبنتغن كرتس كرجا سرتا كورسوس فغاجرن دان فمبلاجرن مغناءي فلسفه حروف ‘عين اين، ساي ايغين منمبه 3 لاضي فركاتان دالم بهاس عرب يغ برمولا دغن ‘عين بركاءيتن دغن فربيذأن معلومت دان ‘علمو. فد ارتيكل يغ فرتام، دبحثكن ‘علمو تيدق وجود تنفا اد فمرهاتين تنتغ ‘عالم. اف يغ برلاكو دالم كهيدوفن دان ‘عالم كيت، كيت دافت مليهت فول، طبيعة، اتاو ترند، يغ دليهت سباضاي معلومت.

قربهاسن اول مغناءي بيذا انتارا معلومت دان ‘علمو اداله برساندركن كفد:
1
 . عالم عالم

 2. علمو علمو

 3. عمل عمل

فد 11 سيفتيمبر 2013، ستله دبحثكن دالم سيري٢ خرامه، فمبنتغن كرتس كرجا دان بيغكيل مغناءي معلومت دان علمو، مك ترحاصيل تيض لاضي ‘عين دالم سناراي ايايت:
1
. عالم عالم
2
. عباره عباره
3 .علمو علمو
4
. عمل عمل
5
. عاليم عاليم
6
. عابد عبيد


اين تله دراكمكن دالم توليسن د هتتف://سوفينحسين.ووردفريسس.خوم/2013/09/11/لنجوتن-فنوليسن-فلسفه-حروف-عين/


تركيني، مولاي 6 مي 2014، ترختوس الهام باضي ملغكفكن فلسفه ‘عين اين دغن ساتو لاضي ‘عين ايايت ‘عقل.
1
. عالم عالم
2
. عقل عقل
3
. عباره عباره
4
. علمو علمو
5
. عمل عمل
6. عاليم عاليم
7
. عابد عبيد

 

سناراي اين كليهاتن لبيه لغكف دغن اداث عنصور ‘عقل يغ منجادي نادي باضي ممفروسيس اف يغ دليهت دالم اوتق فميكيرن مأنسي; داي فيكير اتاو فوتينسي كوضنيتيف دالم اوتق مأنسي تياد باتسث. ملالوءي فروسيس برفيكير، مأنسي منخيفتا سناراي ‘عباره اتاو سيمفتوم، تندا-تندا، دان فول يغ كمودينث بوليه دجاديكن فرينسيف اتاو فندوان.

 

ميثلث افابيلا مأنسي ممرهاتي ‘عالم، مرنوغ باضايمانا ماتهاري بيريدر، مليهت باضايمانا هوجن تورون دري لاغيت ملالوءي خلاه اون، مثقسيكن باضايمانا بوروغ بوليه مغيمبغكن بادن اونتوق تربغ، دان مليهت باضايمانا اير سوغاي دري اتس ضونوغ يغ مغالير درس كلمبه، مك مأنسي مولا منخاتت دان ممفروسيس معلومت ترهادف فمرهاتين يغ دبوات. معلومت اين د ناماكن ‘عباره اتاو فغاجرن اتاو فرينسيف. اف فوغسي ماتهاري؟ اف برلاكو بيلا ماتهاري تيدق اد؟ مغاف ماتهاري هيلغ افابيلا مالم؟ افاكه كبايكن يغ بوليه دأمبيل دري اير درس؟ باضايمانا بوروغ بوليه تربغ دان باضايمانا خارا سوفاي مأنسي بوليه تربغ؟ باضايمانا اير بوليه بركومفول د دالم اون دان كمودينث منورونكن هوجن؟

 

دري فمرهاتين ‘عالم، دغن بنتوان داي فيكير دالم ‘عقل مأنسي اينله دخاتت ‘عباره اتاو فغاجرن اتاو فرينسيف يغ اكن دضونافكاي، داوجي، دبحث، دان دسليدكي افليكسيث دالم فلباضاي كونتيك س سبلوم اي بوليه منجادي ساتو ‘علمو. علمو تربنتوق افابيلا اي سوده دفروسيس دالم ميندا يغ مليبتكن تاكسونومي سفرتي يغ دسبوت اوليه بلواوم:

 

 مغنالي، مغكلاسيفيكاسي، ممبنديغكن، ميسينتيسيس، مغاناليسا دان ممبينا سمولا دان مثوسون معلومت يغ سوده دضاراف ايت اونتوق منجادي ساتو بنتوق ‘علمو يغ برمعنى فد ديري اورغ يغ بر'عقل سيومن اونتوق ممفروسيسكن معلومت اتاو ‘عباره ايت. ارتيث دري ‘عالم، مك ‘عقل ممفروسيس معلومت باضي منخاتتكن ‘عباره دان كمودينث مغحاصيلكن ‘علمو يغ بوليه دضونافكاي اونتوق اوروسن كهيدوفن. جك اي دراكمكن دالم توليسن جاوي، مك كيت مليهت تيض ‘عين ايايت ‘عين باضي فركاتان ‘عالم، فركاتان ‘عقل، دان فركاتان ‘علمو.

 

باضي مغواساءي ‘علمو، سساورغ ايت ممرلوكن بهاس اونتوق مغكونسيفسيكن مقصود فركاتان باضي سسواتو بندا ماهوفون اونتوق بربينخغ اتاو بركومونيكاسي مغناءي سسواتو بندا ايت. مميليقي سسواتو بهاس اونتو مناماكن سسواتو بندا اتاو فركارا اداله فروسيس منخاتت علمو دان كومونيكاسي. حال اين دراكمكن اوليه الله سبحان وتعالى د دالم كيت سوخي القرءان يغ مغيسهكن فنخيفتأن نبي آدم عليه السلام الله مغاجر نبي آدم اكن نام-نام بندا دالم بهاس يغ دبريكن كفد نبي آدم سوفاي نبي آدم ممهمي كونسيف سسواتو بندا يغ مميليقي نام يغ خصوصث ميثلث فوكوق، اير، بوروغ، تانه دان فلباضاي لاضي .

 

 كيت برهنتي سجنق اونتوق ممرهاتي سيناريو يغ اد د سكليليغ كيت فد هاري اين. د كيري كانن كيت اكن كليهاتن مأنسي يغ سيبوق دغن تيليفون بيمبيت د تاغن ماسيغ-ماسيغ. د مان-مان سهاج; د رومه، د كداي مامق، د فاسر راي، فجابت، سكوله دان د مان جوا ماسيغ-ماسيغ سيبوق دغن ضاجيت سنديري.

 

سايغث ترهادف ضاجيت اين اداله سفرتي ككاسيه هاتي دان كالاو ترتيغضل تيليفون بيمبيت د رومه سهاري - سراسا سفرتي تيدق لغكف هاري ايت دان هيدوف دالم كضلافن. كالاو تيليفون بربوثي، تروس دأغكت تيدق كيرا والاوفون سداغ ممندو. فغضيلن فرلو دجواب سضرا كران خواطر جك اد حال فنتيغ والاوفون سداغ ممندو اتاو دالم بيليق مشوارت. فاليغ تيدق ممبالسث دغن ايس عيم ايس. ضاجيت كالاو تيدق دسنتوه سهاري سراسا ماخم ضلف ضليتا دنيا.


كيت تيدق منافيكن كفنتيغن تيكنولوضي معلومت ممباوا كماجوان دان كبايكن دالم هيدوف مأنسي، نامون كوجودنث مغحاضركن جوض فلباضاي انخمن درفد فيهق يغ تيدق برتغضوغجواب. جك كيت مليهت دري سودوت نيضاتيف كخغضيهن تيكنولوضي اينترنيت مثببكن فلباضاي جنايه تراديسيونال دالم بنتوق مودن سفرتي ممرس اوضوت، منيفو، دان مثيباركن فتنه .

 

بارو-بارو اين د باتو فاهت سأورغ رماج دبونوه برهوبوغ سينديرن د فاخ بووق. مغسا او سواو ميغ، 17 تاهون منيغضل دنيا والاوفون مغسا بوكنله اورغ يغ ممبري كومين د فاخ بووق تتافي كاونث. هاث ايات٢ دالم فاخ بووق بوليه ممبونوه مأنسي. كيس فرضادوهن، خراي دان فوتوس هوبوغن دالم ايس عيم ايس سأكن-اكن ترند فد هاري اين. كناف فرلو بربيخارا دالم ايس عيم ايس دان مغوضوت سسام كيت؟ ساله فهم يغ وجود فرلو دسلسايكن دغن خارا باءيق، بوكن دغن ككرسن. اف كات كيت دودوق برسام بينخغ دري هاتي كهاتي باروله دافت دسلسايكن مسئله. تتافي اف يغ انيهث اياله مأنسي هاري اين تيدق لاضي براني بردفن دان لبيه مثديهكن مغضوناكن ايس عيم ايس سرتا اي-ميل اونتوق ممبري كومين برجيلا-جيلا. برفرغ  دالم تويتتر سهيغض مغلواركن كات٢ كست دان لوجه. كات مريك لبيه سنغ مناءيف درقد برتنتغ مات دان تمفياسث كماجوان تيكنولوضي هيغض مغوربنكن ثاوا. زمان تيكنولوضي كيني سماكين خغضيه دغن وجودث تيليفون٢ فينتر سفرتي بلاخ قبرري، ضالكسي تب، اي فون4، يغ تربارو سمسوغ ضالكسي  س3 سهيغض فرلو دتمفه. سموا فرودوق تربارو مستي اد د تاغن باروله نمفق برضاي افاته لاضي دغن تاورن فاكيج تيليفون يغ ساغت مناريق.

 

اينترنيت منجادي ميدن اوتام اونتوق مندافتكن سموا معلومت. فلاير٢ اينترنيت دافت ملايري اينترنيت بيلا٢ ماس دغن اي فد 3، ضالكسي تب دان فلباضاي لاضي خارا برهوبوغ سفرتي بلاخ قبرري ميسينجر ببم دان وهتسفف. ايتله فنغن كخغضيهن تيكنولوضي ماس كيني. ماله جك تيدق ممبوك فاخبووق سهاري سراسا تيدق سمفورنا هيدوف. كيت دكاتاكن كولوت دان كتيغضالن كالاو تيدق ممفوثاءي فاخبووق، تويتتر دان سباضايث. انق٢ كخيل فون سوده اد اكاءون فاخبووق، دان تيدق فرلو فرضي تامن فرماءينن لاضي.

 

نامون كاجين مندافتي فغضونا مودا تيليفون بيمبيت يغ كر ممفوثاءي ايغتن يغ كورغ باءيق، تيندق بالس يغ فرلاهن ترهادف ماس دان ممبوات باثق كسيلافن. كاجين د كالغن 300 فلاجر برعمور 12 هيغض 14 تاهون دري 20 سكوله سواستا دان نضري د ميلبواورن بارو٢ اين منونجوقكن كانق٢ يغ باثق مغضوناكن تيليفون بيمبيت كموغكينن مغوربنكن كتفتن باضي منخافأي كلاجوان.

 

زمان دولو كيت منوليس سورت، هانتر سورت، كاد راي، كاد هاري جادي تافي كيني سمواث هاث دغن ايس عيم ايس اتاو اي-ميل. سمواث هاث د هوجوغ جاري. كيت تيدق فرلو لاضي منخاري سمفول سورت، ستيم دان كفجابت فوس افابيلا تيباث موسيم فرايأن اتاو هاري-هاري يغ برمعنى سفرتي مجليس فركهوينن دان مجليس هاري جادي. هاث ايس عيم ايس فون منخوكوفي. نامون اد يغ بركات بهاوا مغهانتر سورت لبيه برمعنى دان مثنتوه جيوا بربنديغ دغن تيليفون. ستوجو تق سنتوهن توليسن يغ دتوليس لبيه فنتيغ درفد يغ دتااف؟

 

ماريافن سأورغ ورتاون ممبريتاهو ساي بهاوا جك دي دجمفوت ملالوءي تيليفون اونتوق مغحاضيري مجليس كهوين، دي تيدق اكن فرضي سبب تيدق نمفق كاخلاصن. كاتث، بوكن دي سومبوغ تتافي فرلوله مغيكوت عادة دان رسم يغ دفضغ سلاما اين.جك يغ منجمفوتث ايت كاون، موغكين دي بوليه فرتيمبغكن لاضي. تتافي جك ساودارا مارا، مك سفاتوتث دهانتر كاد جمفوتن ك رومه باروله دي اكن فرضي. باروله نمفق د هادفن مات وجودث كمسرأن دان كوكوهث ايكتن كلوارض.

 

كثاتأن اين دسوكوغ اوليه دوكتور شريل نظام شءاري فينشرح كانن د اونيؤرسيتي تيكنولوضي مارا ﴿يو اي تي عيم﴾ بهاوا فغضوناءن كاد ماسيه فنتيغ دان فوفولر اونتوق مغحرمتي سساورغ خصوصث كلوارض دان ساودارا مارا اونتوق مجليس بسر دان فنتيغ كران ايكتن ككلوارضان امت فنتيغ .زمان دولو دان كيني سوده تيدق سام. ساي مليهت دري اسفيك كخغضيهن تيكنولوضي، دان دري ساتو سودوت لاضي كيت مليهت بهاوا فرالتن خغضيه د فاسرن سبنرث مولا مرغضغكن ايكتن ككلوارضاءن دان هوبوغن سسام كيت اونتوق برجومفا دان بربوال سخارا برسموك. كيت منجادي لبيه مثنديري دان مغهابيسكن وقتو د هادفن التن خغضيه اين. ماس ماكن برسام كلوارض فون ماسيه منجيليغ تيليفون بيمبيت سمبيل ترسثوم-سثوم. تيدق اد لاضي ضوراو سندا دان بركوغسي خريتا. نامون كيت فرلو سدر بهاوا، سمواڽ اين اكن ممبري ايمفق يغ بسر دالم كهيدوفن كيت بوكن سهاج دالم كلوارض نامون ايمفق كفد فرفادوان نضارا. دولو، كيت جيرن تتغض برماءين باتو سرمبن، خوغكق، ضسيغ ، لومفت ضالاه، ضولي، اخي سوروق٢، جالا اتيق دان ملاكوكن اكتيؤيتي٢ سوكن برسام-سام تنفا مغيرا قوم. سماس برماءين تيدق فولا وجود فراسان ماره دان بنخي. جك برسليسيه فهم فون سكجف سهاج دان تيدق اد راس اونتوق بركلاهي، ماله جك تيدق سفاكت دالم كفوتوسن فون ماسيه اد سماغت ستياكاون. فلباضاي ضلرن فليق٢ يغ دبري اوليه كاون٢ تتافي كيت ماسيه بوليه برماءين برسام-سام دغن فراساءن حرمت دان اقرب.

 

جك هاري اين كيت تيدق فرنه لاضي برماءين برسام-سام، باضايمان كيت بوليه برساتو كالاو هاث دغن كخغضيهن تيكنولوضي. سكوراغ-كورغث دافت برماءين بولا د تامن فرماءينن دغن بربيلغ قوم سوده خوكوف باءيق. منوروت شهبودين عبدالله فنربيت د رتم، كخغضيهن تيكنولوضي منجورغكن كومونيكاسي انتارا كيت دان ايتله انتارا فونخا فرفادوان تيدق دافت دخافاي.


جك دتينجاو كادأن رماج هاري اين يغ باثق ملايري اينترنيت تيدق دافت مميليقي كهيدوفن سوسيال يغ باءيق دان مريك منجادي سأورغ رماج يغ اوبسس، فرناوءيد دان كتاضيه اونتوق بركومونيكاسي د عالم ماي. رماج كورغ برضاول دان تمفياسث، هوبوغن ككلوارضان منجادي رغضغ.


تيكنولوضي ماس كيني فونخا فرفادوان كران كيت دأجر برديكاري دان مثنديري منخاري معلومت سنديري. بيلا لاما هيدوف سنديري كيت هيلغ كاون، فرساوداراءن دان تيدق تاهو ممباوا ديري، اخيرث فرهوبوغن سوسيال منجادي تاور دان همبر. فيكيركن برسام تنتغ فرلوث كيت ملتقكن كلوارض، صحابة دان اورغ يغ كيت سايغي سباضاي نومبور ساتو دان بريكن سفنوه فرهاتين افابيلا برسام مريك. لتقكن ضاجيت د تفي سباضاي نومبور دوا. بيخاراله دري هاتي كهاتي دان كوغسي ايسي هاتي دغن اورغ يغ كيت سايغي. سلام ساتو هاتي.

توليسن جاوي دالم سجاره بهاس ملايو TULISAN JAWI DALAM SEJARAH MELAYU

0
COM

اهلي سجاره مناماكن بهاس ملايو يڠ دتوتوركن فد زمان دهولو سباڬاي بهاس ملايو كونو دان ڤركمبڠن بهاس ايتله يڠ موجودكن بهاس ملايو. ڤارا سرجان سڤرتي سويفت، فركينسون، نيلسون، ويلسون دان لاين٢ ﴿سيدق سنيفف ايت.ال ، 2007﴾ ممفرخايأي بهاوا بهاس ملايو كونو ايت سوده ممفوثاءي حروف دان سيستم توليسن سجق زمان اول فرتومبوهنث ﴿سيد ناقوابالاتس، 1990﴾. توليسن كونو اين، يغ دفرخايأي سأكن-اكن توليسن رنخوغ سفرتي يغ تردافت د سومترا دان توليسن كاوي يغ تردافت د جاوا، دكاتاكن برأصل درفد توليسن كمفوخيا فوربا. توليسن ايت تيدق دافت كيت واريثي كران باهن يغ دجاديكن كرتس فد زمان ايت تيدق برتاهن لاما دان اورغ٢ دهولو كورغ برمينت اونتوق مثيمفنث. لبيه٢ لاضي ببراف مالافتاك سجاره سفرتي فمبيناسأن سخارا سغاج تله دلاكوكن اوليه  كالغن ايستان ترهادف سضالا سسواتو يغ برباو هيندو د فريغكت اول فركمبغن اسلام د كفولاوان اين ﴿هشيم حاج موسى، 1999﴾  

          

اوليه سبب كوجودن حروف دان سيستم توليسن بهاس ملايو فد زمان اول فرتومبوهنث ايت، سقدر اغضفن اهلي سجاره، دافت دروموسكن بهاوا بهاس ملايو بوكن بهاس يغ فنتيغ تتافي “هاثله مروفاكن ساتو درفد لبيه كورغ 200 بهاس دالم كفولاوان ملايو سهاج“. فركمبغن بهاس ملايو كونو دافت دأغضف برمولا فد ابد كتوجوه ماسيهي ﴿هشيم حاج موسى، 1997﴾. اد امفت باتو برسورت تيغضالن ابد اين. باتو برسورت يغ فرتام، دجومفأي د كدوكن بوكيت د كاكي بوكيت سيضونتغ، برتاريخ 683 ماسيهي; باتو برسورت يغ كدوا دجومفأي د تالغ تووو، فلامبغ، برتاريخ 684 ماسيهي; باتو برسورت يغ كتيض دجومفأي د كارغ براهي، جمبي، برتاريخ 686 ماسيهي; دان باتو برسورت يغ كامفت دتموقن د كوتا كافور، بغك، برتاريخ 686 ماسيهي جوض. كسموا باتو برسورت ايت ترتوليس دغن حروف قالي ﴿فللاۏا﴾ ايايت حروف اورغ فللاۏا د سلتن اينديا ﴿هشيم حاج موسى، 1992،1992﴾. بهاس يغ تردافت فد باتو٢ برسورت ايت ترلالو جاوه بربيذا درفد بهاس ملايو كيني. فارا سرجان مغغضفث سباضاي خونتوه بهاس ملايو كونو. سبواه باتو برسورت لاضي دجومفأي د ضنداسولي، جاوا تغه. باتو برسورت ايت دتوليس دغن حروف ناضيري. حروف اين برأصل دري اوتارا اينديا دان ممفوثاءي هوبوغن رافت دغن اضام بودا. باتو برسورت ايت دأغضف سباضاي فثاتا “بتاف جاوهث فغاروه بهاس ملايو كتيك ايت، سهيغض سوده سمفأي كتغه-تغه فولاو جاوا، ساتو تمفت يغ بهاس دايرهث امت برلاينن سام سكالي .

 

باتو-باتو برسورت د اتس ممفرليهتكن بهاوا بهاس ملايو كونو مغضوناكن توليسن يغ دباوا دري اينديا. باتو برسورت برتاريخ 1356 ماسيهي يغ دتموكن د فاضر رويوغ دان باتو برسورت ﴿نيسن﴾ برتاريخ 1380 ماسيهي د ميث توجوه، اخيه، منونجوقكن بهاوا توليسن ايت موغكين دضوناكن هيغض ابد كامفت بلس. خاتتن فغمبارا خينا فولا، سفرتي ا -ثيغ يغ فرنه سيغضه د سريويجيا فد تاهون 672 ماسيهي، سرتا ببراف بوقتي سجاره يغ لاين، منونجوقكن وجودث كات ملايو ﴿مو-لو-يو﴾ دان لواسث قغضوناان بهاس ملايو كونو سجق ابد كتوجوه لاضي. اوليه سبب حال اين جوضله مك سرجان٢ كيت برفندافت بهاوا بهاس ملايو سوده منجادي بهاس فرانتارأن ﴿ليغضوا فرنخا﴾ لبيه اول دري كورون كتيض بلس. فروفيسور اسماعيل حسين ممبوات كسيمفولن:
مك دافتله كيت اغضف سباضاي ساتو حال يغ فستي، بهاوا دالم ابد كتوجوه دان دالم ابد٢ برايكوتث، بهاس ملايو سوده دافت دان ميمغ دضوناكن سباضاي بهاس فغنتر كبودايان، سداغ دالم حال٢ ترتنتو دفرضوناكن جوض بهاس ايت اونتوق كفرلوان سدميكيان د دايره٢ يغ بوكن ترماسوق دايره بهاس ملايو يغ سبنرث

 

باضايمانافون، كثاتأن د اتس تيدق منونجوقكن كفد كيت كتيغضين بهاس ملايو كتيك مغضوناكن حروف يغ دباوا دري اينديا ايت. باتو نيسن ميث توجوه يغ برتاريخ 1380 ماسيهي دان ماسيه مغضوناكن حروف فللاؤا، موغكين ممبوقتيكن بهاوا بهاس ملايو سوده بضيتو تيغضي سهيغض دافت منجادي بهاس فثاتأن فويسي يغ هالوس“ تتافي تيدكله سبانديغ دغن موتو بهاس فد باتو برسورت ترغضانو، يغ 83 تاهون لبيه اول درفد باتو نيسن ميث توجوه. فنموان ايت اداله لبيه دكت دغن ضاي بهاس ملايو كيني دان كملايوان بهاسث جوض جلس. سباليقث، ضاي بهاس يغ تردافت فد باتو نيسن ميث توجوه اياله ضاي بهاس فرا-اسلام.

 

لبيه مناريق لاضي افابيلا كيت فيكيركن فنداغن فروفيسور سيد محمد ناضويب الاتتس ﴿1990﴾ يغ مغاتكن بهاوا سبلوم اسلام تيبا د كفولاوان ملايو، تياد تردافت سواتو بهاس عموم يغ دافت دضلر بهاس ملايو. تردافت فندافت لاين مغاتكن اورغ ملايو سبلوم كداتاغن اسلام دكاتضوريكن سباضاي بوتا حروف. منوروت بلياو،
"بهاس ‘ملايو كونو' يغ دفيكيركن اورغ ايت سبنرث تياد دافت دروموسكن سباضاي ملايو، كران زمان ايت نمفقث بلوم تيمبول كونسيف بهاس ملايو. فراسستي٢ كالا سبلوم اسلام تياد ممبري كسيمفولن يغ خوكوف دان جلس ترهادف بنتوق صفة بهاس اورغ ملايو; هاث سأوله-اوله توليسن٢ يغ ترفاهت فدث، اداله بنتوق صفة بهاس خمفوران بهاس فالي دان لاين٢ يغ موغكين فولا مروفاكن بهاس ضولوغن ترتنتو يغ تياد ممبايغكن بهاس اورغ سهاري-هاري. نمفقث بسر فولا كموغكينن بهاوا فد زمان فرا-اسلام تياد تردافت ساتو توليسن توغضل، ساتو ابجد، يغ مثاتو فادو سرتا دغن كوكوهث مغيكت بهاس مليفوتي ضولوغن٢ يغ داقت دبري ضلرن ملايو.


فنموان باهن سجاره اين منجلسكن تنتغ كدودوكن بهاس ملايو سرتا توليسنث سبلوم كمونخولن توليسن جاوي. فرتام، بهاس ملايو مولا تومبوه فد ابد كتوجوه ماسيهي. كدوا، ابد كتوجوه هيغض ابد كدوا بلس مروفاكن تاهف فركمبغنث سخارا ايؤولوسي. فد تاهف اين بهاس ملايو بركموغكينن منجادي بهاس فرانتارأن د كفولاوان ملايو تتافي بلوم دافت مثاايغي بهاس جاوا يغ تربوقتي لبيه ماجو. والاوفون بهاس ملايو بلوم دافت مثاتوكن فلباضاي بهاس دايره يغ تردافت د كفولاوان اين، بهاس ملايو برمولا، سخارا ايؤولوسي، منجادي بهاس علمو فغتاهوان تتافي بلوم بوليه دأغضف سباضاي بهاس علمو فغتاهوان يغ سبنرث. كتيك، بهاس ملايو مغضوناكن برباضاي-باضاي توليسن تتافي بلوم ممفوثاءي ساتو سيستم توليسن يغ فركتيس ﴿ايدور دجامريس، ﴿1980﴾ دان اسماعيل حسين، ﴿1981﴾

 

كمونخولن توليسن جاوي ممبوك لمبارن بارو دالم سجاره بهاس ملايو. سبواه باتو برسورت دجومفأي فد تاهون 1899 مسيحي د سوغاي تراسات، كيرا٢، 32 كيلوميتر دري موارا سوغاي ترغضانو. فد باتو ايت ترفاهت حروف عرب-ملايو دأغضف توليسن جاوي ترتوا د اسيا تغضارا. باتو برسورت ايت برتاريخ جمعة، 4 رجب 702 هجرة برسمأن دغن 22 فيبرواري 1303 مسيحي. اينتي باتو برسورت ايت برتوليس فغعمومن سفولوه فصل “شرط اوندغ٢“. فغعمومن ايت دمولاكن دغن فراشتهارن سوفاي سموا راج دان اورغ بسر يقين دان برفضغ تضوه فد اضام اسلام دان اجرن رسول الله صلى الله عليه وسلم.

 

فنموان اين برمعنى، سبلوم تاهون 1303 مسيحي، سكوراغ-كورغث د ترغضانو، سوده اد اورغ يغ مغتاهوي اتاو بوليه ممباخ توليسن جاوي. فركارا اينله دافت دروموسكن بهاوا فنوليسن بهاس ملايو تله مغالمي ببراف فروبهن دان مغضوناكن ببراف جنيس حروف يغ ساليغ برضنتي. توليسن يغ مولا دفاكاي اداله توليسن فللاؤا يغ برأصل دري اينديا. توليسن فللاؤا اين كمودين مغالمي فروبهن. اوليه ايت، تيمبول جنيس٢ توليسن سفرتي برايكوت توليسن رنخوغ، توليسن فللاؤا، توليسن كاوي، توليسن جاوي، دان توليسن رومي ﴿هشيم حاج موسى، 1996﴾.

 

منوروت امت جوهري موعين ﴿1996﴾ توليسن جاوي تله دضوناكن اوليه اورغ ملايو دالم برباضاي-باضاي جنيس لافغن دان كضياتن فنوليسن. بهكن اونتوق كسنين جوض توليسن اين دضوناكن، ايايت فد سني خط باضي مغهياسي محراب، د دينديغ دالم مسجد، باتو نيسن دان سأومفاماث. دالم سجاره ملايو ﴿هشيم موسى، 1996﴾ دخاتتكن بهاوا توليسن جاوي تله دضوناكن اونتوق فركارا برايكوت:

1. فراسستي اتاو باتو برسورت. خونتوهث فراسستي ترغضانو يغ تله دتموي د سوغاي
تراسات، كوالا برغ، هولو ترغضانو.

2. باتو هيدوف. توليسن اين تردافت فد باتو هيدوف يغ دتموي د فغكالن كمفاس،
نضري سمبيلن.

3. باتو نيسن. اين باثق تردافت د برباضاي-باضاي تمفت بكس برديريث كراجأن-
كراجأن اسلام فد زمان سيلم.

4. مات واغ، تراوتما واغ امس دان فراق. فد مات واغ اين داوكير نام راج ملايو
يغ ممرينته دغن مغضوناكن توليسن جاوي سفرتي نام سلطان موزففر شه،
منصور شاه دان لاين٢

5. سورت كيريمن انتارا راج. اين باثق دبوات بوكن سهاج انتارا راج ملايو تتافي جوض
دغن راج٢ د تمفت لاين سفرتي راج ملايو دغن راج البرتغال اتاو راج ايغضريس
اتاو راج٢ لاين.

6. كتاب دان بوكو. جنيس اين يغ فاليغ باثق تردافت سام اد دالم بنتوق مانوسكريف
﴿برتوليسن تاغن﴾ اتاو خف باتو.

7. سورت-سورت فرجنجين انتارا راج دان نضارا د عالم ملايو.

8. خاتتن-خاتتن فميليكن دان فرداضغن تراوتما د فلابوهن دان كافل٢
فرداضغن.

9. سورت خبر دان مجله سفرتي سورت خبر علامت لنكافوري، مجله بستان عريفين،
سورت خبر جاوي فرانقن دان مجله الامام.

10. فياضم دان تيك س فماشهورن. خونتوهث سفرتي توليسن فد تيك س خيري يغ دباخكن كتيك ملنتيق سساورغ ايت منجادي فمبسر.

 

حاصيل خاتتن ترسبوت جلس منونجوقكن بهاوا توليسن جاوي فد وقتو ايت دضوناكن دغن ملواس دالم اوروسن٢ فنتيغ سهيغض دأغضف ساتو توليسن يغ هيبت د كفولاوان تانه ملايو دان نوسنتارا. فغضوناان يغ ملواس ايت تله مناريق فرهاتين فنوليس٢ تمفتن دان لوار نضري سفرتي و.ض سهيللابر ﴿1925﴾ اونتوق منوليس بوكو ايؤولوتياون اوف ملي سفيلليغ، ر.ج. ويلكينسون دان وينستيدت دغن تربيتن كاموس جاوي ملايو-ايغضريس ﴿1901،1903، 1913، 1939﴾ يغ ماسيه مغضوناكن ۏرسي ايجأن جاوي توا. سهيغض كيني فثلارسن توليسن جاوي دبوات دري ماس ك سماس اوليه توكوه ترسوهور جاوي ايايت احمد بن متهلوب اتاو لبيه دكنلي سباضاي فق متهلوب. سومبغن بلياو دالم اوسها ممرتبتكن توليسن جاوي ساغت بسر ممندغكن كراجأن مليسيا كيني سماكين ضيات منخاري ساتو الترناتيف اونتوق مموليهكن توليسن جاوي سجق درفد فريغكت سكوله رنده.

 

سباضاي كسيمفولن، سمنجق توليسن رومي سماكين برتافق د دنيا ملايو، توليسن جاوي كيني دفليهارا تراوتماث اونتوق واخان كاضامأن دان كبودايان ملايو د نضري-نضري تريغضناو، كلنتن، قدح، فرليس دان جوهر د مليسيا، فتنا د تايلاند، دان جوض سولو دان ماراوي د الفلبين. فلباضاي اوسها دجالنكن اونتوق مغهيدوفكن كمبالي توليسن جاوي د مليسيا دان بروني دسببكن فراننث يغ فنتيغ دالم ليغكوغن بوديا ملايو دان اسلام، ميثلث "فدومن ايجأن جاوي يغ دسمفورناكن" سباضاي ضنتي ايجأن زءبا يغ دفركنلكن اوليه ديوان بهاس دان فوستاك فد تاهون 1986. توليسن جاوي جوض كليهاتن د موك بلاكغ واغ كرتس ريغضيت مليسيا دان دولر بروني.
"
كيت تيدق فرلو ممبواغ اتاو منيغضلكن توليسن جاوي والاوفون ملايو عامث مغضوناكن توليسن رومي. اين اداله كران توليسن جاوي اداله كفوثان كيت دان مروفاكن سباهاضين درفد واريثن كيت."


فرهاتين فنوه مغناءي نصيب توليسن جاوي اوليه توكوه بهاس ملايو فندتا زءبا دالم مقدمة بوكو فندوان ممباخ دان منوليس جاوي ﴿1957﴾ مغيمباو كمبالي اكر-اومبيث د زمان كراجأن ماجفاهيت، إندونيسيا كورغ برمينت دغن توليسن جاوي يغ دفندغ اوليه مشاركت ستيمفت سباضاي "كامفوغان" دان تيدق سأغضون، سإينداه دان سماشهور توليسن جاوا. والاو اففون، توليسن جاوي ماسيه دضوناكن سخارا ملواس د مدرسه-مدرسه تراديسيونال د سلوروه جاوا، تتافي دالم بنتوق لاينن يغ برنام فيضون.

 

سأورغ فاكر توليسن جاوي بربغسا كوريا، فروف دوكتور كغ كيوغ سيوق، درفد فوسن اونيؤرسيتي اوف فورياضن ستودايس، مولا مغكاجي توليسن جاوي سجق 1974 دان مغغضفث سباضاي ساتو كاونيكن ميليق مليسيا. منوروتث، توليسن جاوي سداغ "تنت" دان جك كادأن ايت برتروسن، اي موغكين فوفوس ساتو هاري ننتي. منوروتث، "مليسيا فرلو منديديق ضينراسي مودا دالم توليسن جاوي. سكارغ ترلالو راماي فاكر ساي كنالي سوده برسارا تنفا اد فغضنتي. بيلا فاكر سوده تياد، سيافا اكن منراجوا اوسها فمليهارأن توليسن جاوي ننتي؟"

بوقتي٢ سجاره توليسن جاوي BUKTI SEJARAH TULISAN JAWI

0
COM
توليسن جاوي مولا بركمبڠ د تانه ملايو سجق كداتڠن اسلام فد ابد ك-10 منروسي اكتيؤيتي ڤرداكڠن عرب يڠ داتڠ برنياڬ د كڤولاوان ملايو. ڤركمبڠن توليسن جاوي د نوسنتارا اداله سإيريڠ دڠن فڽيبارن اڬام اسلام يڠ منجادي ڤڬاڠن اورڠ ملايو ﴿هشيم حاج موسى، 1995﴾. سلاين منجالنكن اكتيۏيتي ڤرنياڬاءن، ڤنياڬا عرب جوڬ مڽيباركن دعوه اسلام.

انتارا كسن فڽيبارن دعوه اسلامية اياله ڤڠڬوناءن حروف-حروف عرب سباڬاي ميديوم اونتوق بركومونيكاسي د تانه ملايو ﴿همدان عبد رحمن،1999﴾. توليسن يڠ دڤركنلكن كڤد ڤندودوق نوسنتارا اداله حروف٢ عرب اتاو سكارڠ اين دكنلي دڠن نام توليسن جاوي. ڤد ابد كسبلس هيڠڬ كامفت بلس، توليسن جاوي دڬوناكن دڠن ملواس د سلوروه تانه ملايو دان نوسنتارا ﴿محمد الوي يوسف، 2005﴾. اورڠ ملايو يڠ چليق حروف ڤد وقتو ايت مروڤاكن ڬولوغن يڠ چليق جاوي.
 
برداسركن سجاره بهاس ملايو ﴿كڠ يوڠ سيوچق، 1990﴾ ڤركاتان “جاوي“ ﴿جاوي﴾ برأصل درڤد بهاس عرب “جاواه“﴿جاوة﴾ كمودين، اورڠ ملايو مڽلارسكن ڤركاتان-ڤركاتان عرب ترسبوت اڬر سسواي دڬوناكن دالم بهاس ملايو. برداسركن چاتتن سجاره ملايو ﴿هشيم حاج موسى، 1999﴾ ڤركاتان جاوي اداله داداڤتاسيكن اوليه بهاس ملايو درڤد توليسن عرب. كمودينڽ دبوات ببراڤ ڤڽلساين دان تمبهن اڬر كڬونأن توليسن اين منجادي منتڤ سباڬاي ميديوم اساس كومونيكاسي برتوليس سڤرتي يڠ كيت فهمي سكارڠ اين. برداسركن كات ادجيكتيف دالم بهاس عرب، فركاتان جاواه اتاو جاوي مروجوق كڤد سموا بڠسا دان قوم يڠ منجادي ڤريبومي د اسيا تڠڬارا ماله مرڠكومي سلوروه رومڤون بڠسا ملايو، چمڤا، ڤاتاني، اچيه، جاوا، مينڠكاباو، مندااليڠ، سوندا، بوڬيس، بنجر، لومبوك، الڤلبين دان نڬري٢ لاين ﴿محمد الوي يوسف، 2005﴾
 
اوليه سبب ايتله، مك ڤارا علماء دري اسيا تڠڬارا سريڠ ملتقكن نام الجاوي سباڬاي ڬلرن، ڤد هوجوڠ نام مريك سكاليڤون مريك ترديري درڤد سوكو بڠسا برلاينن سڤرتي شيخ عبدالراوف الفنسوري الجاوي، شيخ عبدالصمد الفاليمبني الجاوي، شيخ داود الفطني الجاوي دان لاين-لاين ﴿اسماعيل حسين، 1981﴾. سلاين ايت، كات جاوي دڬوناكن جوڬ اونتوق اوڠكاڤن٢ سڤرتي بهاس جاوي، ماسوق جاوي دان بڠسا جاوي. سمڤأي كيني اورڠ٢ ۏياتنام مناماكن اورڠ د كڤولاوان نوسنتارا سباڬاي اورڠ جاوا ﴿امت جوهري موعين، 1996﴾. اصطلاح “توليسن جاوي“ هاڽ دكنلي د مليسيا، سيڠاڤورا، تايلاند سلتن دان بروني دارالسلام دان سري لنك ﴿باڬي رومفون ملايو﴾. توليسن جاوي د إندونيسيا تركنل دڠن نام “توليسن ملايو حروف عرب“ اتاو “توليسن ملايو عرب   
 

ڤڠڬوناان جاوي ﴿اتاو اڤ سهاج اصطلاح يڠ سيمقنا دڠنڽ﴾ دڬوناكن د باڽق تمفت د اسيا تڠڬارا. توليسن جاوي بوكن هاڽ دڬوناكن اوليه اورڠ ملايو اونتوق بهاس ملايو تتاڤي جوڬ اوليه سوكو٢ بڠسا ملايو يڠ لاين. انتارا سوكو بڠسا ملايو يڠ مڠڬوناكنڽ اياله چمڤا د ايندو-چينا، ڤاتاني د سلتن تايلاند، جاوا، بنجر، بوڬيس، اچيه، مينڠكاباو، بڠكولو دان جوڬ لاين٢ ﴿لطف ابس ايت. ال، 1979﴾. باڬي توليسن جاوا يڠ مڠڬوناكن حروف عرب دكنل دڠن نام اتاو توليسن ڤيڬون، يڠ سكارڠ اين ماسيه دڤاكاي اتاو دڬوناكن اونتوق منوليس كتاب٢ تراوتام يڠ دڬوناكن د ڤسانترن٢ اتاو ڤوندوق٢ ڤڠاجين اڬام د جاوا. چونتوهڽ اياله كتاب تفسير الابريز دان المونجييت بهاس جاوا ﴿امت جوهري موعين 1996: 18﴾   

چارا دان ڤندكتن ڤڠاجرن / ڤمبلاجرن ممڤلباڬايكن تيكنيك ڤمبلاجرن KEPELBAGAIAN TEKNIK P&P

0
COM

كڤلباڬاين دالم تيكنيك ڤمبلاجرن سوده تنتو اكن داڤت مناريق مينت موريد اونتوق بلاجر دڠن لبيه مڽرونوقكن. منوروت كاجين ڤاكر ڤسيكولوڬي ايڠتن دان ڤمبلاجرن مڠاتاكن ترداڤت تيڬ جنيس تيكنيك ڤمبلاجرن يڠ سلالو مأنسي ڬوناكن باڬي ممهمي دان مراكم اڤ يڠ دڤلاجري ايايت:
 
* ڤمبلاجرن ۏيسوال 
 
* ڤمبلاجرن اءوديو 
 
* ڤمبلاجرن كينيستيتيق ﴿ڤرڬراكن﴾  

 

موريد يڠ چندروڠ بلاجر سچارا ؤيسوال سچارا عمومڽ اداله اينديؤيدو يڠ ممهمي سسواتو ايديا، فكتا، كونسيڤ دان اينفورماسي سچارا ؤيسوال، فوتوڬرافيك، ڬامبرن اتاو ايميج. موريد موده مڠيڠاتي اڤ يڠ دليهت دان اكن ممهمي سسواتو دالم بنتوق ڬامبر، چرتا، ايلوستراسي. نامون بڬيتو موريد يڠ چندروڠ بلاجر سچارا ؤيسوال سوكر مڠيڠاتي اڤ يڠ ددڠر. ملالوءي ڤڠڬونأن الت بنتو اين سوده ڤستي اكن ممبنتو ڬورو منجالنكن ڤروسيس ڤڠاجرن جاوي دڠن لبيه بركسن كران موريد يڠ لمه سوكر اونتوق مڠيڠاتي سسواتو ملالوءي ڤممباچأن اتاو ڤندڠرن.

 

ڤڠڬونأن تيكنيك ڤمبلاجرن سچارا اوديو اداله ساله ساتو تيكنيك يڠ بركسن اونتوق ممبنتو موريد مڠواساءي ڤلاجرن دالم ڤروسيس ڤڠاجرن جاوي. موريد يڠ موده ممهمي دان مڠيڠاتي سسواتو سچارا اوديو سچارا عمومڽ موده مڠيڠاتي ڤمبلاجرن دالم بنتوق بوڽي اتاو سوارا. مريك موده مڠيڠاتي اڤ يڠ ددڠريڽ بربنديڠ دڠن اڤ يڠ دليهت ڤڠڬونأن كومفوتر، راديو سرتا بوڽي-بوڽين داڤت ممبنتو موريد مڠيڠاتي ڤڠاجرن دان ڤمبلاجرن تراوتماڽ مڠناءي چارا مڽبوت حروف، منوليس فركاتان دان سباڬايڽ.
 

ڤمبلاجرن كينيستيتيق ﴿ڤرڬراكن﴾ ممبوليهكن موريد ممهمي دان مڠيڠاتي سسواتو ملالوءي ڤرڬرقن. موريد٢ ترليبت سچارا لڠسوڠ دالم ڤروسيس ڤمبلاجرن ملالوءي قاعده سيمولاسي، ديموستراسي، ايكسڤيريمن دان ڤركتيكل. مريك لبيه موده ممهمي سسواتو دڠن چارا منونجولكن ديري اونتوق ملاكوكن سسواتو سڤرتي داڤت مڠيڠاتي حروف جاوي ملالوءي ڤرماءينن ممنچيڠ حروف دان سباڬايث. تيكنيك اين بياساڽ دڬوناكن باڬي موريد يڠ ساڠت سوسه اونتوق مڠيڠاتي سسواتو ڤركارا تراوتماڽ باڬي موريد يڠ لمه دالم ڤمبلاجرن.

 

سڬلينتير موريد داڤت ممهمي ڤڠاجرن ڬورو دڠن مڠڬوناكن تيكنيك ترتنتو تتاڤي سباليقڽ باڬي سستڠه موريد يڠ لاءين تيدق داڤت مڠواساءي ڤلاجرن دڠن مڠڬوناكن تيكنيك ترسبوت. اين كران ستياڤ موريد دلاهيركن اداله بربيذا دڠن اينديؤيدو يڠ لاءين دري سڬي كبوليهن دان كاوڤايأن كوڬنيتيف مريك.اوليه ايت ڬورو ڤرلو ممڤلباڬايكن تيكنيك ڤمبلاجرن سرتا ڤڠڬونأن باهن بنتو بلاجر سوڤايا موريد داڤت مڠواساءي ڤمبلاجرن جاوي دڠن لبيه بركسن .

تيوري دان قاعده ڤنوليسن جاوي TEORI & PENULISAN JAWI 3

0
COM

حوكوم را-ما اياله ڤراتورن يڠ مننتوكن سموا فركاتاءن يڠ برأخيردڠن دوا سوكو كات [را+ما] هندقله مماكاي حروف سقسي اليف. حكوم اين دكچواليكن  درڤد حكوم درلوڠ. چونتوهڽ، دالم فركاتاءن اسراما، انيكارام، ايرام دان سباڬايڽ  اكن دايجا دالم ايجأن جاوي سڤرتي برايكوت:

أيجأن رومي
أيجأن جاوي
Asrama
اسراما
Anekarama
انيكاراما
Irama
ايراما

تيوري دان قاعده ڤنوليسن جاوي TEORI & PENULISAN JAWI 4

0
COM

مڠيجا كات داسر تيڬ سوكو كات كأتس.حكوم اين دڬوناكن باڬي مڠيجا كات داسر لبيه درڤد دوا سوكو كات. ستياڤ ڤركاتاءن يڠ ممڤوڽأي تيڬ اتاو امڤت سوكو كات دان برمولا دڠن حروف ها ﴿ه﴾ دايكوتي اويله ؤوكل [ا]، سوكو كات ڤرتام ايت دايجا تنڤا مڠڬوناكن حروف اليف. چونتوهڽ، دالم مڠيجا ڤركاتاءن هريماو، هلوبا دان سباڬايڽ.

أيجأن رومي
أيجأن جاوي
Harimau
هريماو
Haloba
هلوبا
Halilintar
هليلينتر

 

 تردافت ڤڠچوالين باڬي ڤركاتاءن دوا سوكو كات سڤرتي هالا دان هاري. حال اين ترماسوق جوڬ باڬي ڤركاتاءن يڠ ترديري درڤد ڬابوڠن سڤرتي هالاجو ﴿حد لاجو﴾ اتاو فركاتان برإيمبوهن سڤرتي هادڤن ﴿هادف  +ن﴾. اوليه ايت، ڤركاتأن هالا، هاري، هالاجو، دان هادفن دايجا سڤرتي برايكوت:

أيجأن رومي
أيجأن جاوي
Hala
هالا
Hari
هاري
Halaju
هالاجو
Hadapan
هادڤن


حكوم ها ڤرتام**

سلاين ايت، ترداڤت جوڬ ڤڠچوالين حكوم ها ڤرتام اونتوق مڠيجا ڤركاتاءن ڤينجمن دان كات تربيتن سڤرتي هابيتت، هاكيسن، هالڠن، هارڤن. اوليه ايت، ڤركاتان ترسبوت دايجا دالم جاوي سڤرتي برايكوت:

أيجأن رومي
أيجأن جاوي
Habitat
هابيتت
Halangan
هالڠن
Harapan
هارڤن

 

حكوم ها كدوا **

حكوم
ها كدوا اياله حكوم يڠ دڬوناكن اونتوق مڠيجا ڤركاتاءن يڠ مڠاندوڠي سوكو كات ڤرتاماڽ تربوك مڠڬوناكن ؤوكل [ا]، كمودين دايكوتي سوكو كات بربوڽي [ها]. ايجأن سوكو كات ڤرتام تيدق مڠڬوناكن اليف، تتاڤي سوكو كات اخير مڠڬوناكن اليف. هاڽ دوا ڤاته كات دويسوكو يڠ ممنوهي شارت اين، ايايت مها دان ڤها. ڤركاتءن لاءين اياله اوسها دوا سوكو كات تراخير سام صفة دڠن د اتس چونتوه  برايكوت:

أيجأن رومي
أيجأن جاوي
Maha
مها
Paha
ڤها
Usaha
 وسها

 

برإيكوت مڠنأي ايجأن كلاسيك يڠ ملمڤاوي حكوم. چونتوه برإيكوت مروڤاكن كيس تيڬ سوكو كات كأتس.

أيجأن رومي
أيجأن جاوي
Baharu
بهارو
Sahaja
سهاج
Pahala
ڤهالا